-
۲۸ مهر ۹۷ ، ۱۹:۲۵ ۰ نظر
اصول کلی دعوت به نماز: در دعوت دیگران به نماز اصول و قواعدی وجود دارند که در چگونگی انجام فعالیت های مربوط به نماز نقش مهمی را ایفا می کنند. در اینجا به برخی از مهم ترین این اصول اشاره می کنیم.
1- استمداد از خدا :
دعوت به نماز و هر کار دیگری تنها با علم، تجربه، روانشناسی، استفاده از ابزارها و فرمول ها انجام نمی شود؛ بلکه این کار مقدس باید از سرچشمه بی نهایت گرفته شود. حضرت ابراهیم(ع) از خداوند متعال می خواهد که پس از خودش افرادی مبعوث شوند و مردم را به علم و تزکیه دعوت کنند: «ربنا وابعث فیهم رسولا». او از خدا می خواهد که توفیق اقامه نماز را به خود و ذریه اش مرحمت کند: «رب اجعلنی مقیم الصلاه و من ذریتی ربنا و تقبل دعا».
نکته مهم این است که حضرت ابراهیم(ع) از خداوند متعال برای نسل خود دو نعمت مهم را درخواست کرد:
الف)- اقامه نماز: «رب اجعلنی مقیم الصلاه و من ذریتی »
ب)- رهبری مردم؛ همین که خداوند متعال فرمود: ای ابراهیم من تو را امام و رهبر مردم قرار دادم (انی جاعلک اماما)، حضرت ابراهیم(ع) درخواست کرد که خدایا این مقام را به نسل من بده. اگر ما این دو درخواست را کنار هم بگذاریم به این نتیجه خواهیم رسید که وزن اقامه نماز برابر وزن رهبری امت است. راز این طلب از خداوند این است که دعوت کننده به حق می خواهد دست انسان ها را در دست خدا بگذارد و برای این کار نیاز دارد که دست لطف خدا همراه انسان باشد. اگر از سوی او عنایتی نباشد توفیقی به دست نمی آید.
لذا دعوت به هر کار خیر به ویژه نماز باید همراه طلب و یاری از خداوند باشد تا در آغاز، تلاش های انسان همراه با ریا نباشد. اگر کاری را خالصانه شروع کرد، در وسط کار گرفتار عجب و غرور نگردد. اگر در آغاز و در وسط خالص بود، پس از اتمام عمل، گرفتار حبط و نابودی عمل نشود.2- آسان گیری :
یکی از اصول اساسی در دعوت به نماز، آسان گیری است. قرآن می فرماید: ما وحی را آسان قرار دادیم تا به راحتی مردم متذکر شوند: «و لقد یسرنا القرآن للذکر». شعار اصلی پیامبر(ص) هم یک جمله کوتاه با سه حرف (الف، لا و هاء ) بود: لا اله الا الله. ایشان فرمود: «قولوا لا اله الا الله تفلحوا». همچنین در قرآن کریم می خوانیم: خداوند متعال نسبت به شما اراده سخت گیری ندارد بلکه آسان گیری دارد: « یرید الله بکم الیسر و لا یرید بکم العسر»
در آموزش و در دعوت به حق، ما باید اساس را بر آسان گیری و آسان سازی قرار دهیم. مثلا در آموزش به واجبات بسنده کنیم. حتی در آموزش مستحبات هم تمام ابعاد مستحبی را در نظر نگیریم؛ مثلا اگر کسی می خواهد درباره نماز شب صحبت کند، بگوید: نماز شب یازده رکعت است، پنج تا دورکعتی و یک یک رکعتی. می توان بدون سوره، نشسته یا ایستاده هم به جا آورد. پس مستحبات نماز شب را نباید در آغاز کار مطرح کنیم؛ بلکه به تدریج آنها را بیان می کنیم.
این آسان گیری نیاز به عزم و همت و جرئتی دارد که اگر به آن توجه شود، در همه جا برکات آن را می بینیم؛ آسان گیری در ازدواج، تحصیل، مهمانی، مسافرت، و امثال آن. بسیار دیده شده مساجدی که اقامه نماز در آنها ساده است، شلوغ تر است ولی مساجدی که با مدیریت های سخت گیرانه اداره می شود، خلوت است.
باید آداب و رسومی که نه بر اساس وحی است و نه بر اساس عقل از بین برود تا مانع حرکت نشود. این آسان گیری نیز بایستی در کلمات، توقعات و برخوردها نیز ملاحظه شود. اگر این اصل آسان گیری تنها در مهمانی مراعت شود، بر صله رحم و مراودات اسلامی افزوده خواهد شد.
3- موضوع شناسی :
در امر به معروف و نهی از منکر باید موضوع شناسی و مخاطب شناسی بصیرانه صورت گیرد. گاهی نرمی، گاهی تندی لازم است. به این مثال توجه کنید:
اگر روی آستین انسان گرد گچ نشست، آن را با ضربه شدید دست از لباس دور می کنیم. امام اگر روی همین آستین، دوده ای نشست، باید آن را با فوت و به آهستگی و نرمی از لباس دور کرد. اگر در این امور نیز با شدت برخورد کنیم دستمان درد می گیرد و سیاه می شود و دوده به لباس مالیده می شود. لذا با تمام منکرات نمی توان یکسان برخورد کرد و هر کدام حساب جداگانه ای دارند.
۴۱۲ مهدی صادقی